4 Σεπτεμβρίου, 2019
Η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
Η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία αντιλαμβάνεται την αναπηρία, όχι ως ατομικό/προσωπικό πρόβλημα του ατόμου, αλλά ως το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης των ατομικών εμποδίων με το περιβάλλον που θέτει εμπόδια, αποκλείοντας τη συμμετοχή. Με άλλα λόγια, η κοινωνία καθιστά τα άτομα ανάπηρα επιβάλλοντας εμπόδια τα οποία τα απομονώνουν και τα αποκλείουν.
Η αντίληψη αυτή μεταφέρει το κέντρο βάρους από το άτομο και την αναπηρία ως προσωπική τραγωδία του εμποδιζόμενου ατόμου στον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία αντιδρά στο αντικειμενικό γεγονός της αναπηρίας και τους έξωθεν επιβαλλόμενους περιορισμούς.
Η νέα, δικαιωματική, αντίληψη για την αναπηρία αποτυπώνεται στο προοίμιο της Σύμβασης (σημείο ε) το οποίο αναφέρει «ότι η αναπηρία είναι μια εξελισσόμενη έννοια και ... προκύπτει από την αλληλεπίδραση μεταξύ των εμποδιζόμενων προσώπων και των περιβαλλοντικών εμποδίων και των εμποδίων συμπεριφοράς που παρεμποδίζει την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία, σε ίση βάση με τους άλλους».
Η αναπηρία δεν προκύπτει από το (εμποδιζόμενο) πρόσωπο αλλά από την αλληλεπίδρασή του με περιβαλλοντικά εμπόδια και εμπόδια συμπεριφοράς.
Ως εκ τούτου, αποτελεί κοινωνικό πρόβλημα που απορρέει πρωτίστως από το γεγονός ότι οι ανάγκες των ατόμων με αναπηρία, που διαφέρουν από αυτές των ατόμων χωρίς αναπηρία, δεν λαμβάνονται υπόψη κατά την οικοδόμηση του φυσικού περιβάλλοντος.
Η Σύμβαση εστιάζει στην ανάγκη αλλαγής του περιβάλλοντος, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες όλων των ατόμων, συμπεριλαμβανομένων και των ατόμων με αναπηρία και όχι στην ανάγκη να λειτουργεί το άτομο με αναπηρία με τον ίδιο τρόπο όπως τα άτομα χωρίς αναπηρία.
Κεντρικό ρόλο στη δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας αποτελεί η έννοια των εμποδίων που τίθενται από το περιβάλλον.
Ο εντοπισμός και η άρση των εμποδίων αυτών, που συνήθως απορρέουν από την έλλειψη καθολικού σχεδιασμού και την έλλειψη ενσωμάτωσης της διάστασης της αναπηρίας σε επιμέρους μέτρα και πολιτικές, αποτελεί προϋπόθεση για την ίση απόλαυση των θεμελιωδών δικαιωμάτων από τα άτομα με αναπηρία .